Giới thiệu
Trong nuôi lươn thương phẩm và lươn giống, hiện tượng tuột nhớt là một bệnh ngoài da phổ biến và nguy hiểm. Lớp nhớt trên da lươn đóng vai trò như một “lá chắn sinh học”, giúp lươn chống lại vi khuẩn, ký sinh trùng và các yếu tố môi trường bất lợi. Khi lươn bị tuột nhớt, sức đề kháng giảm mạnh, dễ kéo theo nhiều bệnh khác như nấm, vi khuẩn, ký sinh trùng đường ruột, gây hao hụt lớn cho người nuôi.
Nguyên nhân gây bệnh tuột nhớt ở lươn
- Môi trường nước ô nhiễm: Thức ăn thừa, phân lươn tích tụ, tảo tàn khiến nước bẩn và nhiều khí độc (NH3, H2S).
- Sốc môi trường: Thay nước đột ngột, pH dao động, nhiệt độ thay đổi nhanh.
- Sử dụng hóa chất quá liều: Iodine, BKC, thuốc tím, thuốc diệt tảo liều cao làm mất lớp nhớt tự nhiên.
- Ký sinh trùng và vi khuẩn ngoài da: Chủ yếu là vi khuẩn Gram âm và nấm thủy mi bám ngoài da.
- Thiếu dinh dưỡng, khoáng chất: Lươn thiếu vitamin C, khoáng vi lượng, Selenium, làm giảm khả năng tiết nhớt.
Triệu chứng nhận biết
- Lươn mất lớp nhớt ngoài da, da khô, xỉn màu, sạm đen hoặc đỏ rộp.
- Xuất hiện vết trầy xước, dễ bị nấm trắng bám.
- Lươn thường cọ mình vào thành bể hoặc giá thể.
- Nặng hơn: lươn bỏ ăn, yếu, nổi đầu, chết rải rác.
Thời điểm dễ mắc bệnh
- Mùa mưa nắng thất thường (tháng 4–7 âm lịch).
- Khi nuôi mật độ quá dày, nước nhanh ô nhiễm.
- Sau các đợt xử lý hóa chất mạnh hoặc thay nước đột ngột.
Cách điều trị bệnh tuột nhớt ở lươn
1. Xử lý môi trường nước
- Thay 30–50% lượng nước sạch, ổn định pH 6.5–7.5.
- Hút bỏ cặn bã, phân lươn, thức ăn dư.
- Tạt vi sinh (Bacillus, Lactobacillus, Enzyme) để làm sạch nước, giảm khí độc.
2. Điều trị ngoài da
- Iodine 10%: 1 – 1.5 ml/m³, tạt vào buổi chiều mát.
- Bronopol (Bropol): 0.5 – 1 g/m³, hiệu quả trong diệt khuẩn, trị nấm ngoài da.
- BKC (Benzalkonium Chloride): 0.5 – 0.7 ml/m³, dùng liều nhẹ để tránh gây sốc.
- Tắm muối 2–3‰ trong 15–20 phút giúp tái tạo nhớt nhanh.
3. Tăng sức đề kháng bằng đường ăn
- Vitamin C: 2 – 3 g/kg thức ăn, liên tục 5–7 ngày.
- Khoáng vi lượng + Selen – E: giúp da nhanh hồi phục.
- Men tiêu hóa, dịch trùn quế: bổ sung định kỳ để tăng sức khỏe tổng thể.
Phòng ngừa bệnh tuột nhớt ở lươn
- Quản lý chất lượng nước ổn định, không để pH, nhiệt độ biến động mạnh.
- Duy trì thay nước định kỳ 2–3 ngày/lần, kết hợp men vi sinh để hạn chế khí độc.
- Định kỳ 7–10 ngày sát khuẩn nước bằng Iodine liều nhẹ hoặc thảo dược.
- Bổ sung vitamin, khoáng, men tiêu hóa vào khẩu phần ăn để tăng sức đề kháng.
- Không nuôi mật độ quá dày, hạn chế vận chuyển hoặc sang bể gây trầy xước cho lươn.
✅ Kết luận: Bệnh tuột nhớt ở lươn là dấu hiệu cảnh báo hệ miễn dịch của lươn đang suy yếu. Người nuôi cần phát hiện sớm, xử lý môi trường và kết hợp thuốc ngoài da với dinh dưỡng đường ăn. Quan trọng hơn hết là phòng bệnh bằng quản lý nước và dinh dưỡng hợp lý để đàn lươn luôn khỏe mạnh, phát triển ổn định.